Διαταραχές Ομιλητικών Ήχων: Άρθρωση και Φωνολογικές Διεργασίες

Τα περισσότερα παιδιά κατακτούν την φωνολογία της μητρικής τους γλώσσας χωρίς άμεση εκπαίδευση και χωρίς καμία δυσκολία. Η πρώιμη ομιλία χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένους τύπους και πρότυπα λαθών τα οποία εξαφανίζονται σταδιακά. Για κάθε ομιλητικό ήχο που μαθαίνουν να παράγουν τα παιδιά, υπάρχει  ένα διαφορετικό χρονολογικό εύρος, όπου το παιδί πρέπει να παράγει τον ήχο σωστά. Μια διαταραχή ομιλητικών ήχων παρατηρείται όταν τα λάθη συνεχίζονται και έπειτα από αυτή την συγκεκριμένη ηλικία.  Οι διαταραχές ομιλητικών ήχων περιλαμβάνουν προβλήματα με την άρθρωση (παραγωγή ήχων) και τις φωνολογικές διεργασίες (πρότυπα ήχων). Οι διαταραχές ομιλητικών ήχων παρουσιάζονται και στους ενήλικες. Ορισμένοι ενήλικοι συνεχίζουν να έχουν αυτές τις διαταραχές από την παιδική ηλικία, ενώ άλλοι μπορεί να αναπτύξουν επίκτητες διαταραχές ομιλίας, π.χ. μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, ένα κρανιακοεγκεφαλικό τραύμα ή άλλη νευρολογική διαταραχή.

​

Τι είναι η Αρθρωτική Διαταραχή

Μια αρθρωτική διαταραχή περιλαμβάνει διαταραχές στην παραγωγή ήχων. Οι ήχοι μπορεί να αντικαθίστανται, να παραλείπονται, να αλλοιώνονται ή να προσθέτονται. Αυτά τα λάθη επηρεάζουν την καταληπτότητα της ομιλίας. Τα μικρά παιδιά, συχνά, αντικαθιστούν ήχους π.χ. "νελό" αντί για "νερό" ή μπορεί να παραλείπουν ήχους από λέξεις, όπως "νάνα" αντί για "μπανάνα". Εαν αυτά τα λάθη συνεχίσουν και μετά την αναμενόμενη ηλικία σωστής παραγωγής, τότε είναι πιθανό να υπάρχει μια αρθρωτική διαταραχή. Βέβαια, όλες οι αντικαταστάσεις, παραλείψεις, αλλοιώσεις και προσθέσεις ήχων δεν είναι λάθη στην ομιλία. Αντίθετα, μπορεί να σχετίζονται με ένα χαρακτηριστικό μιας διαλέκτου. Για παράδειγμα, ένα από τα χαρακτηριστικά της κυπριακής διαλέκτου (είναι η μεγαλύτερη διάλεκτος της Ελληνικής γλώσσας που χρησιμοποιείται από περίπου επτακόσιες χιλιάδες Ελληνοκυπρίους στην Κύπρο και μερικές εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνοκυπρίους της διασποράς) είναι η διατήρηση του τελικού -ν (π.χ. χαρτίν, τραπέζιν, βουνόν, θάλασσαν, ταμίαν, πρόγραμμαν κ.α.). Αυτή δεν είναι μια διαταραχή ομιλητικών ήχων, αλλά ένα από τα φωνολογικά χαρακτηριστικά της κυπριακής διαλέκτου.

 

Τι είναι η Φωνολογική Διαταραχή

Μια φωνολογική διαταραχή περιλαμβάνει λάθη στα πρότυπα των ήχων. Για παράδειγμα, η αντικατάσταση όλων των ήχων που παράγονται στο πίσω μέρος του στόματος, όπως οι ήχοι /k/ και /g/, με αυτούς που παράγονται στο μπροστινό μέρος του στόματος, όπως οι ήχοι /t/ και /d/ (πχ., "τατό" αντί για "κακό" και "φεντάρι" αντί για "φεγγάρι"). Ένας άλλος κανόνας της ομιλίας είναι ότι ορισμένες λέξεις ξεκινούν με δύο σύμφωνα, όπως σπίτι ή τρένο. Όταν τα παιδιά δεν ακολουθούν αυτόν τον κανόνα και λένε μόνο τον ένα από τους ήχους ("πίτι" αντί για "σπίτι", "τένο" αντί για "τρένο"), είναι πιο δύσκολο για τον ακροατή να καταλάβει το παιδί. Ενώ είναι σύνηθες για τα μικρά παιδιά, τα οποία μαθαίνουν την ομιλία, να παραλείπουν τον έναν από τους ήχους της λέξης, δεν είναι αναμενόμενο καθώς το παιδί μεγαλώνει. Εάν ένα παιδί συνεχίζει να εμφανίζει αυτή την απλοποίηση των συμπλεγμάτων μετά την ηλικία των τεσσάρων ετών, πιθανόν να παρουσιάζει μια διαταραχή φωνολογικής διεργασίας. Γενικά, όλες οι φωνολογικές διεργασίες υποχωρούν έως και την ηλικία των πέντε ετών.

​

Πολλές διαταραχές ομιλητικών ήχων παρουσιάζονται άνευ γνωστής αιτιολογίας, ενώ μερικές είναι το αποτέλεσμα ανωμαλιών της φυσιολογίας. Ονομάζονται αντίστοιχα, λειτουργικές και οργανικές. Οι διαταραχές των ομιλητικών ήχων, λειτουργικές ή οργανικές, έχουν επιπτώσεις στην καταληπτότητα της ομιλίας, κυρίως στην παιδική ηλικία. Ένας απλός οδηγός καταληπτότητας της ομιλίας μικρών παιδιών είναι ότι στην ηλικία των τριών ετών η ομιλία του παιδιού πρέπει να είναι τουλάχιστον 50% καταληπτή από αγνώστους και στην ηλικία των τεσσάρων ετών θα πρέπει να είναι εύκολα καταληπτή (σχεδόν100%) έστω και αν υπάρχουν κάποια αρθρωτικά ή φωνολογικά λάθη.

​

Ο λογοπαθολόγος θα προσδιορίσει εάν υπάρχει κάποια αρθρωτική ή φωνολογική διαταραχή, την σοβαρότητα της, την πρόγνωση και θα αναπτύξει τους κατάλληλους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους θεραπευτικούς στόχους για την αντιμετώπιση της.

​

Για περισσότερες πληροφορίες ή για να προγραμματίσετε ένα ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.